ભારતમાં બાળ કુપોષણ એક મોટી ચિંતા છે. આ ઉચ્ચ શિશુ મૃત્યુદર અને લાંબા ગાળાના આરોગ્ય પડકારો તરફ દોરી જાય છે. નેશનલ ફેમિલી હેલ્થ સર્વે (એનએફએચએસ-5,2019-2020) અનુસાર ભારતમાં પાંચ વર્ષથી ઓછી ઉંમરના 36 ટકા બાળકો કુંઠિત છે, 33 ટકા બાળકોનું વજન ઓછું છે અને 17 ટકા બાળકો અસુરક્ષિત છે. સર્વેમાં એ પણ સામે આવ્યું છે કે 6 મહિનાથી ઓછી ઉંમરના બાળકો માટે સ્તનપાનનો દર માત્ર 55.6 ટકા છે. સ્તનપાનની સચોટ પ્રથાઓ વિશે જાગૃતિનો પણ મોટો અભાવ છે. પરિણામે, શિશુઓ સામાન્ય રીતે તેમની માતાઓ પાસેથી ઉપલબ્ધ દૂધ પુરવઠાના માત્ર 28 ટકા જ મેળવે છે. આ આંકડા ભારતમાં બાળ કુપોષણના વર્તમાન પડકારોને રેખાંકિત કરે છે. આ પડકારને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર દ્વારા વિવિધ કાર્યક્રમો ચલાવવામાં આવી રહ્યા છે.
આઈ. આઈ. ટી. ના વૈશ્વિક ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓના સામાજિક પ્રભાવ મંચ વ્હીલ્સ ગ્લોબલ ફાઉન્ડેશને નવજાત પોષણ આરોગ્ય પહેલ શરૂ કરવા માટે રાષ્ટ્રીય આરોગ્ય મિશન, જાહેર આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ વિભાગ, મધ્યપ્રદેશ સરકાર સાથે ભાગીદારી કરી છે. રૂરલ ઇન્ડિયા સપોર્ટિંગ ટ્રસ્ટ (આરઆઈએસટી) ની મોટી અનુદાન દ્વારા સમર્થિત આ ટેકનોલોજી-સક્ષમ વ્યૂહાત્મક પહેલનો ઉદ્દેશ ગ્રામીણ મધ્યપ્રદેશમાં 1 કરોડથી વધુ માતાઓ અને શિશુઓને અસર કરવાનો છે.
ભારતમાં મહારાષ્ટ્ર, ગુજરાત અને છત્તીસગઢ રાજ્યોના કેટલાક જિલ્લાઓના સકારાત્મક પરિણામોને ધ્યાનમાં રાખીને, આ પડકારનો ઉકેલ નવજાત શિશુઓ માટે પોષણના સૌથી મહત્વપૂર્ણ સ્રોત પર કેન્દ્રિત છે. એટલે કે, માતાનું દૂધ. આ પહેલ મુંબઈ અને યુએસ સ્થિત બાળરોગ ચિકિત્સક ડૉ. રૂપલ દલાલના મૂળ સંશોધન અને પાયાના કાર્ય પર આધારિત છે. ડૉ. દલાલે ઝૂંપડપટ્ટી વિસ્તારોમાં સ્તનપાનની ખોટી પ્રથાઓ ઓળખી હતી.
આ પ્રોજેક્ટ હેલ્થ સ્પોકન ટ્યુટોરિયલ્સ (એચએસટી) દ્વારા પ્રતિષ્ઠિત પ્રોફેસર કન્નન મૌદગલ્યાના નેતૃત્વમાં આઈઆઈટી બોમ્બેની ટીમના અગ્રણી કાર્યને પણ સફળ બનાવે છે આ જોડાણ આંગનવાડ઼ી કાર્યકરો (AWWs) અને સામુદાયિક આરોગ્ય અધિકારીઓ (CHOs) જેવા અગ્ર હરોળના સામુદાયિક આરોગ્ય કર્મચારીઓ માટે 'સ્તનપાન તકનીકો "ની તાલીમને ખર્ચ અને સમય કાર્યક્ષમ રાષ્ટ્રવ્યાપી સ્કેલિંગને સક્ષમ બનાવે છે આ તાલીમ 20 થી વધુ બોલાતી ભાષાઓમાં ઓફલાઇન અથવા ઓનલાઇન 10-મિનિટના સ્વ-શિક્ષણ મોડ્યુલોની શ્રેણી દ્વારા આપવામાં આવે છે. તાલીમ કાર્યક્રમ કેટલાક મુખ્ય ઘટકો દ્વારા સ્તનપાનની પ્રથાઓને વધારવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. આ કાર્યક્રમ યોગ્ય સ્તનપાન તકનીકો પર ભાર મૂકે છે.
એચ. એસ. ટી. કાર્યક્રમ 102 થી વધુ વિષયો સાથે વ્યાપક શૈક્ષણિક સંસાધન પ્રદાન કરે છે જેમાં યોગ્ય માતૃત્વ, શિશુ અને નાના બાળકના ખોરાક પર વિગતવાર વર્ગો સામેલ છે. આ ટ્યુટોરિયલ્સનો બહુવિધ ભાષાઓમાં અનુવાદ કરવામાં આવ્યો છે, જે વિવિધ વસ્તી માટે પ્રવેશ સુનિશ્ચિત કરે છે. સામગ્રીમાં માતૃત્વ પોષણ, સ્તનપાન, પૂરક પોષણ, સામાન્ય પોષણ ધોરણ, રેસીપી અને નવજાત શિશુની સંભાળ પર વીડિયો અને સામગ્રીનો સમાવેશ થાય છે. આ પહેલ વિવિધ સમુદાયોમાં માતાઓ અને બાળકોના સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારીને ટેકો આપવા માટે મહત્વપૂર્ણ માર્ગદર્શન પૂરું પાડે છે.
હાલમાં આ પહેલ મધ્યપ્રદેશના 7 જિલ્લાઓમાં ચાલી રહી છે. ઝારખંડ અને મેઘાલય રાજ્યોમાં પણ તેની શરૂઆત કરવામાં આવી છે. પેન આઇઆઇઆઇટી સમુદાયની સામાજિક અસર શાખા તરીકે, વ્હીલ્સ ગ્લોબલ ફાઉન્ડેશન ભારતના તમામ 29 રાજ્યો અને વિશ્વના અન્ય ઘણા ભાગોમાં આ ટેકનોલોજી-સક્ષમ પહેલને વિસ્તૃત કરવાની આશા રાખે છે જેથી દરેક બાળકને સંપૂર્ણ વિકસિત મગજ અને તંદુરસ્ત જીવનની તક મળે.
વ્હીલ્સ ઝડપથી વિસ્તરણ કરવા, જાગૃતિ લાવવા અને પહેલને ટેકો આપવા માટે કોર્પોરેટ નેતાઓ, સીએસઆર સંસ્થાઓ, આઇએએસ અધિકારીઓ, એનજીઓ ભાગીદારો અને વિવિધ વ્યાવસાયિકો સહિત તેના સમગ્ર આઈઆઈટી ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓના નેટવર્કનો લાભ લે છે. "આ કાર્યક્રમોના અમલીકરણ દ્વારા, અમે ભારતની" "ગ્રામીણ-શહેરી" "વસ્તીના 20 ટકા (એટલે કે i.e.) ના ટેકનોલોજી સંચાલિત પરિવર્તનના સહિયારા ઉદ્દેશો હાંસલ કરવાનું લક્ષ્ય રાખીએ છીએ". 2030 સુધીમાં 180 મિલિયનથી વધુ લોકો), 2047 સુધીમાં વિકસિત અર્થતંત્ર બનવાના ભારતના વિઝનના સમર્થનમાં ".
અમે તમારા જેવા તમામ લોકોને વિનંતી કરીએ છીએ કે જેઓ ભારતના ભવિષ્યના આ વિશાળ વંચિત વર્ગને લાભ આપવામાં રસ ધરાવે છે તેઓ વ્હીલ્સ વેબસાઇટની મુલાકાત લે જેથી તમે પણ વ્હીલ્સના પ્રયાસોમાં જોડાઈ શકો અને આ વિશાળ અભિયાનનો ભાગ બની શકો.
(લેખક વ્હીલ્સ ગ્લોબલ ફાઉન્ડેશનના માર્કેટિંગ અને કોમ્યુનિકેશન મેનેજર છે)
Comments
Start the conversation
Become a member of New India Abroad to start commenting.
Sign Up Now
Already have an account? Login