વ્હીલ્સ ગ્લોબલ ફાઉન્ડેશન ભારતમાં ગ્રામીણ ટેલિમેડિસિન કેન્દ્રો / WHEELS GLOBAL

ભારતની વસ્તીનો મોટો હિસ્સો વિવિધ અવરોધોને કારણે સમયસર, ગુણવત્તાયુક્ત અને પરવડે તેવી આરોગ્ય સંભાળ વિના ગામડાઓમાં રહે છે. આધુનિક સગવડો અને સુવિધાઓના અભાવને કારણે લાયકાત ધરાવતા તબીબી કર્મચારીઓ નાના નગરો અને ગામડાઓમાં રહેવા માટે અનિચ્છા ધરાવે છે. વધુમાં, આ ગામડાઓમાં ઘણીવાર પર્યાપ્ત નિદાન પરીક્ષણ સુવિધાઓનો અભાવ હોય છે, જેના કારણે તબીબી સેવાઓ માટે નજીકના શહેરમાં જવાની જરૂર પડે છે. આ મુસાફરી ખર્ચમાં વધારો કરે છે, કામથી દૂર સમય લે છે અને કેટલીકવાર રાતોરાત રહેવાની જરૂર પડે છે. પરિણામે, ઘણા ગ્રામવાસીઓ જ્યાં સુધી સ્થિતિ ગંભીર ન બને ત્યાં સુધી નિદાન કરવામાં વિલંબ કરે છે, પ્રારંભિક નિદાન અને સારવારને ટાળે છે, જે ઓછા ખર્ચાળ અને સંચાલનમાં સરળ હોય છે. વર્તમાન આરોગ્ય સંભાળ વ્યવસ્થા પણ ભીડ અને આર્થિક દબાણથી પીડાય છે, જે સામાન્ય પરિસ્થિતિઓ માટે બહુવિધ દર્દી મુલાકાતો તરફ દોરી જાય છે.

ડૉ. રાજ શાહની આગેવાની હેઠળની વ્હીલ્સ ગ્લોબલ ફાઉન્ડેશનની હેલ્થ કાઉન્સિલે તેના નવીન હાર્ટ (હેલ્થકેર ઇઝી એક્સેસ ફોર રૂરલ કમ્યુનિટી વાયા ટેલિમેડિસિન) મોડેલ દ્વારા ગ્રામીણ ટેલિમેડિસિન સોલ્યુશનની પહેલ કરી છે. આ મોડેલ શ્રેષ્ઠ ગુણવત્તા અને દર્દીના અનુભવ સાથે સસ્તું, સમયસર આરોગ્યસંભાળ પ્રદાન કરવા માટે આધુનિક તકનીકોનો લાભ લે છે.

WHEELS ગ્રામીણ ટેલિમેડિસિન ઉકેલમાં કેટલાક મુખ્ય ઘટકોનો સમાવેશ થાય છેઃ સહાયક (સામાન્ય રીતે ઉચ્ચ શાળા/ડિપ્લોમા ધરાવતી સ્થાનિક વ્યક્તિ) તરીકે ઓળખાતા સહાયક દ્વારા કાર્યરત ગ્રામીણ ટેલિમેડિસિન કેન્દ્ર (આર. ટી. સી.) દર્દી ચિકિત્સકની સલાહ લે તે પહેલાં મુખ્ય નિદાન માહિતી એકત્રિત કરવા માટે કેન્દ્ર તબીબી અને ઇલેક્ટ્રોનિક ઉપકરણોથી સજ્જ છે. 'સ્માર્ટ' સોફ્ટવેર સહાયકો દ્વારા સંરચિત ટ્રાઇએજમાં મદદ કરે છે. ત્યારબાદ દર્દીઓ ફિઝિશિયન સાથે લાક્ષણિક 10-મિનિટનો વિડિયો પરામર્શ કરે છે, જે સચોટ અને કાર્યક્ષમ સારવાર યોજના માટે ઉપકરણ-જનરેટેડ ડાયગ્નોસ્ટિક્સ અને સોફ્ટવેર-સક્ષમ ટ્રાઇએજ આઉટપુટની ઍક્સેસ ધરાવે છે. છેવટે, પ્રિસ્ક્રિપ્શનો સીધી નજીકની ફાર્મસીમાં અથવા સહાયક દ્વારા મોકલવામાં આવે છે, જે સુનિશ્ચિત કરે છે કે દર્દીઓને પરામર્શ દરમિયાન ઉતાવળ કર્યા વિના અથવા બિનજરૂરી પુનરાવર્તિત મુલાકાતો વિના વ્યાપક સંભાળ મળે.

WHEELS દરેક કેન્દ્રને સ્માર્ટફોન અથવા ટેબ્લેટ, ઇન્ટરનેટ કનેક્ટિવિટી માટે સિમ કાર્ડ, પ્રિસ્ક્રિપ્શન માટે પોર્ટેબલ પ્રિન્ટર અને BP મોનિટર, થર્મોમીટર, પલ્સ ઓક્સિમીટર, ગ્લુકોમીટર અને સ્કેલ જેવા ડિજિટલ તબીબી ઉપકરણો સહિત આવશ્યક હાર્ડવેર માટે ભંડોળ પૂરું પાડે છે. આ ટેલિમેડિસિન સોલ્યુશન MySmartCareDoc (ટેલિમેડિસિન સોફ્ટવેર પ્રદાતા) અને અડધા ડઝનથી વધુ ક્ષેત્ર ભાગીદારો સાથે ભાગીદારીમાં અમલમાં મૂકવામાં આવ્યું છે. દર્દીઓ લગભગ 110 રૂપિયાની નજીવી ટેલી-કન્સલ્ટેશન ફી ચૂકવે છે, જેમાં ડૉક્ટરની ફી માટે 50 રૂપિયા, સહાયકની ફી માટે 30 રૂપિયા અને સોફ્ટવેર ખર્ચ માટે 30 રૂપિયાનો સમાવેશ થાય છે. આ ફીને ભાગીદાર ફાઉન્ડેશનો અથવા સી. એસ. આર. ના યોગદાન દ્વારા કર્મચારીઓ અને/અથવા ચિકિત્સકોના ખર્ચને સરભર કરીને સબસિડી આપી શકાય છે. હાર્ટ મોડેલ આમ આત્મનિર્ભર છે, જે સહાયકો અને સહાયક કર્મચારીઓ માટે આરોગ્યસંભાળની પહોંચ અને આજીવિકા બંને પ્રદાન કરે છે.

ઉકેલના પ્રથમ તબક્કામાં, WHEELS દ્વારા સાત રાજ્યો (બિહાર, મહારાષ્ટ્ર, ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્ય પ્રદેશ, ગુજરાત, છત્તીસગઢ અને આંધ્રપ્રદેશ) ના ગામડાઓમાં 306 ટેલિમેડિસિન કેન્દ્રો શરૂ કરવામાં આવ્યા હતા. ટૂંકા સમયમાં, આ કેન્દ્રોએ પહેલેથી જ લગભગ 14,000 દર્દીઓની મુલાકાત લીધી છે. કોવિડ-19 મહામારી દરમિયાન, આ કેન્દ્રોએ ગામવાસીઓને મફત તબીબી સંભાળ પૂરી પાડવામાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી હતી.

આગામી તબક્કામાં, વ્હીલ્સે હવે વિવિધ સ્થળોએ કેન્દ્રો ચલાવવા માટે અન્ય એનજીઓ સાથે ભાગીદારી કરી છે. વર્ષ 2024ના ત્રીજા ત્રિમાસિક ગાળાના અંત સુધીમાં દિલ્હીમાં સંહિતા ફાઉન્ડેશન અને સિગ્મા ફાઉન્ડેશન, બેંગલુરુ અને નજીકના વિસ્તારોમાં શ્રી મધુસૂદન સાઈ ફાઉન્ડેશન અને બહાર ફાઉન્ડેશન, ગુજરાતમાં સેવક ફાઉન્ડેશન અને બિહારમાં ગ્રામ સંસદ સાથે લગભગ 100 નવા કેન્દ્રો શરૂ કરવામાં આવશે. વ્હીલ્સનું લક્ષ્ય આગામી ત્રણ વર્ષમાં 10,000 ટેલિમેડિસિન કેન્દ્રો બનાવવાનું છે, જે વધુ કેટલાક રાજ્યોને આવરી લેશે.

WHEELS વ્યક્તિઓ અને સંસ્થાઓને આગળ આવવા અને આરોગ્યસંભાળની અમૂલ્ય ભેટ આપવા આમંત્રણ આપે છે. 1, 000 ડોલરનું યોગદાન એ સુનિશ્ચિત કરશે કે ભારતમાં ઓછી સેવા ધરાવતા ગ્રામીણ સમુદાયને આજીવન ગુણવત્તાયુક્ત અને પરવડે તેવી આરોગ્યસંભાળ મળી રહે. ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓ અને સમુદાયના સભ્યો માટે ટેકનોલોજી અને પરોપકારની નોંધપાત્ર અસરો જોવાની આ એક અનોખી તક છે, જે આવનારી પેઢીઓ માટે સેંકડો લોકોના જીવનમાં કાયમી પરિવર્તન લાવે છે.

આપ સહુ વાચકોને  WHEELS ના પ્રયાસોને ટેકો આપવા www.heelsgobal.org પર WHEELS વેબસાઇટની મુલાકાત લેવા અને WHEELS યાત્રાનો ભાગ બનવા માટે "Get Involved" વિભાગ જોવા વિનંતી કરીએ છીએ.

The author is the Marketing and Communications Manager, WHEELS Global Foundation.

(The views and opinions expressed in this article are those of the author and do not necessarily reflect the official policy or position of New India Abroad)