ઓસ્ટ્રેલિયાના વડા પ્રધાન એન્થોની અલ્બેનીઝ, ભારતના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, U.S. રાષ્ટ્રપતિ જો બિડેન અને જાપાનના વડા પ્રધાન ફુમિયો કિશિદા ક્વાડ લીડર્સ સમિટમાં / REUTERS

ઓસ્ટ્રેલિયા, ભારત, જાપાન અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સના નેતાઓએ એશિયાના વેપાર-સમૃદ્ધ પાણીમાં સંયુક્ત સુરક્ષા પગલાંઓનું વિસ્તરણ કર્યું છે કારણ કે આઉટગોઇંગ U.S. પ્રમુખ જો બિડેને ચીન વિશેની સહિયારી ચિંતાઓને કારણે સ્થાપિત ક્વાડ જૂથના સમકક્ષોની યજમાની કરી હતી.

શનિવારે તેમના વતન ડેલવેર નજીક જાપાનના વડા પ્રધાન ફુમિયો કિશિદા, ભારતીય વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને ઓસ્ટ્રેલિયાના વડા પ્રધાન એન્થોની અલ્બેનીઝ સાથે મુલાકાત કરીને બિડેને ક્વાડને જાળવી રાખવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો, જેને તેઓ હસ્તાક્ષર વિદેશ નીતિની સિદ્ધિ તરીકે જુએ છે. તેઓ 5 નવેમ્બરના રોજ યોજાનારી U.S. રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી પછી પદ છોડશે.

બંને નેતાઓએ આગામી વર્ષે સંયુક્ત તટરક્ષક દળની કામગીરીની જાહેરાત કરી હતી, જેમાં ઓસ્ટ્રેલિયન, જાપાની અને ભારતીય જવાનોને યુ. એસ. (U.S.) ના તટરક્ષક જહાજ પર સમય પસાર કરવા માટે સામેલ કરવામાં આવશે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે દેશો લશ્કરી લોજિસ્ટિક્સ સહકાર વધારવાની યોજના ધરાવે છે. તટરક્ષક દળની પ્રવૃત્તિ ક્યાં થશે તે અંગે તેમણે કોઈ ટિપ્પણી કરી ન હતી.

નેતાઓએ બે વર્ષ પહેલાં શરૂ કરવામાં આવેલી મેરિટાઇમ ડોમેન જાગૃતિ માટે ઇન્ડો-પેસિફિક ભાગીદારીને વિસ્તૃત કરવાની પણ યોજના બનાવી હતી.

જ્યારે વ્હાઇટ હાઉસે કહ્યું હતું કે ક્વાડ સમિટ અન્ય કોઈ દેશ પર નિર્દેશિત નથી અને બેઇજિંગને આ પહેલ સાથે કોઈ સમસ્યા ન થવી જોઈએ, ત્યારે બિડેને ચીન પર બ્રીફિંગ સાથે સમિટના જૂથ સત્રની શરૂઆત કરી હતી. ચીની સરકારનું નામ ન લેતા એક સંયુક્ત નિવેદનમાં નેતાઓએ "દક્ષિણ ચીન સમુદ્રમાં બળજબરીથી અને ડરાવવાના દાવપેચ" ની નિંદા કરી હતી.

વિશ્લેષકોએ જણાવ્યું હતું કે નવી દરિયાઇ સુરક્ષા પહેલ બેઇજિંગને સંદેશ મોકલશે અને ક્વાડની પ્રવૃત્તિઓના સુરક્ષાના મુદ્દાઓ પર વધુ ભાર મૂકવાનું પ્રતિનિધિત્વ કરશે, જે ચીનના ઇરાદાઓ વિશે વધતી ચિંતાઓને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

ક્લેમોન્ટ, ડેલવેર, U.S. માં ક્વાડ નેતાઓનું શિખર સંમેલન. / REUTERS

ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે બેઇજિંગને ઘેરી લેવા અને સંઘર્ષ વધારવાના પ્રયાસ તરીકે ક્વાડ જૂથ પર વાંધો ઉઠાવ્યો છે.

બિડેને દક્ષિણ અને પૂર્વ ચીન સમુદ્ર તેમજ તાઇવાન સામુદ્રધુનીમાં અમેરિકાનું પરીક્ષણ ચાલુ રાખતા બેઇજિંગને બદલાતી વ્યૂહરચના તરીકે વર્ણવ્યું હતું, પરંતુ વ્યૂહરચના તરીકે નહીં.

બિડેને કહ્યું, "અમારું માનવું છે કે શી જિનપિંગ સ્થાનિક આર્થિક પડકારો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવા અને ચીનના રાજદ્વારી સંબંધોમાં અશાંતિને ઘટાડવા માંગે છે, અને મારા મતે, ચીનના હિતોને આક્રમક રીતે આગળ વધારવા માટે તેઓ પોતાને થોડી રાજદ્વારી જગ્યા ખરીદવા માંગે છે.

બેઇજિંગ ફિલિપાઇન્સ, બ્રુનેઈ, મલેશિયા અને વિયેતનામ દ્વારા દાવો કરાયેલા પ્રદેશ સહિત લગભગ સમગ્ર દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર પર દાવો કરે છે. તે જાપાન અને તાઇવાન દ્વારા વિવાદિત પૂર્વ ચીન સમુદ્રના પ્રદેશો પર પણ દાવો કરે છે. ચીન લોકશાહી રીતે સંચાલિત તાઇવાનને પણ પોતાનો પ્રદેશ માને છે.

નેતાઓના સંયુક્ત નિવેદનમાં ઉત્તર કોરિયા વિશે તીખી ભાષા, તેના બેલિસ્ટિક મિસાઇલ પ્રક્ષેપણ અને "દુર્ભાવનાપૂર્ણ સાયબર પ્રવૃત્તિ" ની નિંદા કરવામાં આવી હતી. એક U.S. અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે નેતાઓએ ઉત્તર કોરિયા માટે રશિયન લશ્કરી સહાય અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી.

આ જૂથ ચીન સાથે તીવ્ર સ્પર્ધાના પ્રદેશો, પેસિફિક ટાપુઓ અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં નવા ઓપન રેડિયો એક્સેસ નેટવર્ક સહિત નિર્ણાયક અને સુરક્ષા તકનીકો પ્રદાન કરવા માટે કામ કરી રહ્યું છે.

ક્લેમોન્ટ, ડેલવેર, U.S. માં ક્વાડ નેતાઓનું શિખર સંમેલન. / REUTERS

નેતાઓ દ્વારા આરોગ્ય પહેલનો ઉદ્દેશ સર્વાઇકલ કેન્સર સામે લડવાનો છે.

સેન્ટર ફોર અ ન્યૂ અમેરિકન સિક્યુરિટીના એશિયા નીતિ નિષ્ણાત અને ભૂતપૂર્વ વહીવટી અધિકારી લિસા કર્ટિસે જણાવ્યું હતું કે ભારત, જે કોઈ લશ્કરી ગઠબંધનનો ભાગ નથી, તે એવી ધારણાઓથી ચિંતિત છે કે ક્વાડ ઇન્ડો-પેસિફિકનું સૈન્યીકરણ કરી શકે છે.

પરંતુ મને લાગે છે કે ચીનની તાજેતરની દરિયાઈ આક્રમકતા ભારત માટે સમીકરણ બદલી શકે છે અને ભારતને ક્વાડ સુરક્ષા સહકારના વિચાર માટે થોડો વધુ ખુલ્લો બનવા માટે પ્રેરિત કરી શકે છે.

વિશ્લેષકો અને અધિકારીઓનું કહેવું છે કે બિડેન દ્વારા ક્વાડની યજમાની એ તેમના હોદ્દા પરથી પ્રસ્થાન પહેલા સંસ્થાને સંસ્થાગત બનાવવાના પ્રયાસોનો એક ભાગ છે અને કિશિદા, જે આગામી અઠવાડિયે નેતૃત્વની સ્પર્ધા પછી પદ છોડશે અને આગામી વર્ષ સુધીમાં ઓસ્ટ્રેલિયામાં ચૂંટણી યોજશે.

જૂથની ટકી રહેવાની શક્તિ વિશે પૂછવામાં આવતા, બિડેને મોદીને ખભા પર પકડ્યો અને કહ્યું કે જૂથ અહીં રહેવા માટે છે.

આલ્બનીઝે ક્વાડની તટરક્ષક યોજનાને "ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ" ગણાવી હતી કારણ કે ફિલાડેલ્ફિયામાં યોજાયેલી એક પત્રકાર પરિષદના લખાણ અનુસાર, "ચાર દેશોમાં કદાચ એક જ જહાજ પર કર્મચારીઓ હશે, જે આંતરસંચાલનક્ષમતા અને સહકારમાં સુધારો કરશે".

શિખર સંમેલન પહેલા, અલ્બેનીઝ બિડેન સાથે તેમના ઘરે મળ્યા હતા અને ઇન્ડો-પેસિફિક સહિત સંરક્ષણ અને સુરક્ષામાં બે નજીકના સાથીઓ વચ્ચે દ્વિપક્ષીય સહકાર અંગે ચર્ચા કરી હતી.

ક્વાડ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના અગાઉના વહીવટ હેઠળ વિદેશ મંત્રી સ્તરે મળ્યા હતા, જે નવેમ્બરમાં ઉપરાષ્ટ્રપતિ કમલા હેરિસ સામે ચાલી રહ્યા છે, અને દ્વિપક્ષી સમર્થન મેળવ્યું હતું, જે સમિટ પહેલા કોંગ્રેસનલ ક્વાડ કૉકસની રચના દ્વારા પ્રતિબિંબિત થાય છે. બિડેને 2021માં ક્વાડને નેતા સ્તર પર પહોંચાડ્યું હતું.