Ayodhya UP / Google

અયોધ્યા રામ જન્મભૂમિ પર કોંગ્રેસની મૂંઝવણ!

અયોધ્યામાં નવનિર્મિત મંદિરમાં રામલલાના અભિષેક સમારોહ માટે કોંગ્રેસ અને અન્ય કેટલાક રાજકીય પક્ષોને આમંત્રણ મળતાં રાજકીય ચર્ચા જગાવી છે કે શું કોણ તેમાં હાજરી આપશે અને કોણ નહીં. કોંગ્રેસના બે વરિષ્ઠ નેતાઓ, પૂર્વ પ્રમુખ સોનિયા ગાંધી અને વર્તમાન પ્રમુખ મલ્લિકાર્જુન ખડગેને આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું છે પરંતુ તેઓ સમારંભમાં હાજરી આપવાના નથી. કોંગ્રેસના અગ્રણી નેતા જયરામ રમેશે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરીને જાહેરાત કરી કે કોંગ્રેસના કોઇપણ નેતા રામમંદિરના પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા મહોત્સવમાં હાજરી નહીં આપે. તેમણે કહ્યું કે ચૂંટણી માટે આ ભાજપનો રાજકીય સ્ટંટ છે. રામમંદિરનું નિર્માણ પૂર્ણ થયા વગર અધૂરા નિર્માણે તેની પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા કરવી તે માત્ર ચૂંટણીલક્ષી કાર્યક્રમ હોવાથી કોંગ્રેસ તેમાં હાજરી નહીં આપે.

CPI (M), CPI અને તૃણમૂલ કોંગ્રેસે પહેલેથી જ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે તેઓ હાજરી આપશે નહીં કારણ કે તેમણે સ્પષ્ટપણે કહી દીધું છે કે આમાં રાજકારણ જ છે. શરદ પવારે કહ્યું કે મારે કયા મંદિરમાં જવું તે મારો અંગત મુદ્દો છે. સમાજવાદી પાર્ટી, રાષ્ટ્રીય જનતા દળ, DMK અને શિવસેના (ઉદ્ધવ) ને આમંત્રણ મળવાની શક્યતા નથી અને જો મળશે તો તેઓ પણ નહીં જાય. જો કે, JD(U) નેતા રાજીવ રંજને કહ્યું કે, તેઓ આમંત્રણની રાહ જોઈ રહ્યા છે અને કાર્યક્રમમાં હાજરી આપી શકે છે. પરંતુ કૉંગ્રેસનો મામલો અલગ છે કોંગ્રેસને દેખીતી રીતે જ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવા અંગે દુવિધા હતી કારણ કે જો તે સમારંભમાં હાજરી આપે તો મુસ્લિમોનો મોટો વર્ગ નારાજ થઈ શકે છે અને પણ હવે કોંગ્રેસે જવાનો ઇન્કાર કર્યો છે ત્યારે હિન્દુઓ નારાજ થઈ શકે છે. કોંગ્રેસને મુસ્લિમ વોટબેંક ગુમાવવાની ચિંતા હોય તે સ્વાભાવિક છે કારણકે પાર્ટીએ તાજેતરના સમયમાં કર્ણાટક અને તેલંગાણા વિધાનસભા ચૂંટણીની જીત સાથે મુસ્લિમોનો વિશ્વાસ પાછો મેળવ્યો છે જેમાં મુસ્લિમોએ ખૂબ જ નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી હતી. શા માટે? કારણ કે મુસ્લિમ મતદારોને એ વાતનો અહેસાસ થવા લાગ્યો છે કે પ્રાદેશિક પક્ષો ભાજપ સામેની તેમની લડાઈને ઇચ્છનીય સ્તરે લઈ જઈ શકતા નથી તેથી તેઓએ કર્ણાટકમાં જનતા દળ (સેક્યુલર) અને તેલંગાણામાં ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિને સંપૂર્ણપણે છોડી દીધી હતી.

 

કોંગ્રેસનો સૌથી પ્રબળ ડર એ હતો કે જો કોઇ મોટા નેતા પાર્ટીમાંથી આ કાર્યક્રમમાં હાજરી આપે છે તો તે જ ક્ષણે મુસ્લિમ મતો કોંગ્રેસ તરફ વળવાની પ્રક્રિયા સંપૂર્ણપણે બંધ ન થાય તો ચોક્કસપણે ધીમી થવા લાગશે. માત્ર 19 ટકાથી વધુ મુસ્લિમ વસ્તી ધરાવતા ઉત્તર પ્રદેશ જેવા રાજ્યમાં જ નહીં પરંતુ 17 ટકાથી વધુ મુસ્લિમો ધરાવતા બિહારમાં કોંગ્રેસ માટે આ મોટો ઝટકો સાબિત થાત. તેઓ પશ્ચિમ બંગાળમાં પણ કંઈક સારું થવાની આશા સેવી રહ્યા છે. જો કે, કહેવાતા બિનસાંપ્રદાયિક રાજકીય પક્ષો સારી રીતે જાણે છે કે હિંદુ મતદારો માત્ર કાર્યક્રમમાં હાજરી આપીને તેમની પાસે નહીં આવે તો મુસ્લિમ મતો શા માટે ગુમાવવા અને કોંગ્રેસ જેવા રાજકીય પક્ષો માટે પરિસ્થિતિ વધુ અનિશ્ચિત બની જાય છે, જેમની પાસે કોઈ મત નથી. SP અને RJD જેવી નિશ્ચિત વોટ બેંક કે જેમાં ઉત્તરમાં યાદવ અને મુસ્લિમ મતો છે જ્યારે દક્ષિણમાં જનતા દળ (S) વોકાલિગા અને મુસ્લિમ મતો સાથે અને DMK પાસે દ્રવિડિયન ફેક્ટર છે. હવે, જેડી(એસ) NDA માં જોડાઈ ગઈ છે અને એચડી દેવગૌડાને પહેલેથી જ આમંત્રણ મળી ગયું છે.

દરમિયાન, મુસ્લિમો હજુ પણ એ હકીકત સાથે પરિભાષામાં આવવામાં અસમર્થ છે કે રામમંદિર તે જગ્યાએ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે જ્યાં એક સમયે કહેવાતી બાબરી મસ્જિદ ઊભી હતી, તેથી રામમંદિર સાથે કે તેના કોઇપણ કાર્યક્રમ સાથે સંકળાવું તે કેટલાક રાજકીય પક્ષો માટે મુસ્લિમોનો રોષ વહોરવા જેવું થઇ શકે. આજે પણ મુસ્લિમ સમુદાયના આગેવાનો એવું કહેવાની એક પણ તક છોડતા નથી કે એકવાર મસ્જિદ હોય ત્યાં હંમેશા મસ્જિદ રહે છે અને તેઓ કયામત (ચુકાદાના દિવસ) સુધી બાબરી મસ્જિદના ધ્વંસને ભૂલી શકશે નહીં. પરંતુ વાસ્તવમાં, આ વાક્ય સુપ્રીમ કોર્ટના ચુકાદામાં ટાંકેલા વાક્ય પરથી બેસાડી દેવાયું છે. કોર્ટે પોતાના ચુકાદામાં કહ્યું હતું વન્સ અ ટેમ્પલ, ઓલ્વેઝ અ ટેમ્પલ. (એકવાર મંદિર હોય ત્યાં હંમેશા મંદિર જ રહે છે) મંદિરો અને મસ્જિદો પરની કાનૂની સ્થિતિને 1994માં કોર્ટ દ્વારા વ્યાખ્યાયિત કરવામાં આવી હતી જ્યારે સુપ્રીમ કોર્ટની પાંચ જજોની બેન્ચે પોતાનો ચુકાદો આપતા કહ્યું કે, મસ્જિદ "ઇસ્લામ ધર્મની પ્રથાનો આવશ્યક ભાગ" નથી અને નમાઝ કોઇપણ સ્થળે અદા કરી શકાય છે. બીજી બાજુ સુપ્રીમ કોર્ટે અયોધ્યા કેસમાં ચુકાદો આપ્યો, “મૂર્તિ એ પવિત્ર હેતુનું મૂર્ત સ્વરૂપ અથવા અભિવ્યક્તિ છે જેને કાનૂની વ્યક્તિત્વ આપવામાં આવ્યું છે. મૂર્તિના વિનાશથી પવિત્ર હેતુનો અંત આવતો નથી અને પરિણામે ધર્માધિકાર મળે છે.”પરંતુકોંગ્રેસેઆપ્રસંગેહાજરનરહેવાનોનિર્ણયલીધો. જોકે, તેઓ સારી રીતે જાણે છે કે જો કોંગ્રેસ આ પ્રસંગમાં હાજરી નહીં આપે તો વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સહિત ભાજપની નેતાગીરી તેને ચૂંટણીનો મુદ્દો બનાવવાની તક ગુમાવશે નહીં. પાર્ટીના જૂના નેતાઓને ભગવાન રામમાં વિશ્વાસ નથી. કોંગ્રેસ આ મુદ્દે પહેલેથી જ બચાવમાં છે.

ભારતમાં પ્રાણ પ્રતિષ્ઠા સમારોહ મુદ્દે ભાવનાત્મક વાતાવરણ ટોચ પર છે. દરેક વ્યક્તિ આ ક્ષણ માટે ભાવૂક થઇને વિચારે છે. પરંતુ કોંગ્રેસને ડર છે કે કાર્યક્રમમાં હાજરી આપવા છતાં તેઓ હિન્દુ મતો મુદ્દે તો ખાલી હાથે જ રહી શકે છે. કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગે હંમેશા હિન્દુત્વ અને સનાતનની કડવી ટીકા કરતા રહ્યા છે અને પક્ષે ભગવાન રામને પૌરાણિક પાત્ર ગણાવીને તેમના અસ્તિત્વ પર સવાલ ઉઠાવતા કોર્ટમાં સોગંદનામું રજૂ કર્યું હતું. ભારતીય રાજકીય પરિદ્રશ્યમાં સોનિયા ગાંધીની ધાર્મિકતા પર હંમેશા સવાલ ઉઠાવવામાં આવે છે. કોંગ્રેસના નેતાઓની આવી છબી સાથે, તે હિંદુ મતદારો સાથે સંબંધ સ્થાપી શકતી નથી અને તેમના મત જીતી શકતી નથી. જ્ઞાતિ આધારિત વસ્તી ગણતરીની માગ કરીને જ્ઞાતિની લાગણી ઉશ્કેરવાની કોંગ્રેસની રમત સદંતર નિષ્ફળ ગઈ. ભાજપની નવી સોશિયલ એન્જિનિયરિંગે OBC અને SC નેતાઓના એક મોટા વર્ગને હિંદુત્વના યોદ્ધા તરીકે ગણાવ્યા છે જે તાજેતરમાં યોજાયેલી વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં ખાસ કરીને ત્રણ હિન્દી ભાષી રાજ્યોના પરિણામોમાં કોંગ્રેસની હારનું મુખ્ય કારણ હતું. તેથી, કોંગ્રેસ અને અન્ય રાજકીય પક્ષોને ખૂબ જ સાવચેતીપૂર્વક ચાલવાની ફરજ પડી છે કારણ કે તેઓ માત્ર અભિષેક સમારોહમાં હાજરી આપીને હિન્દુત્વ મતદારોને જીતી શકતા નથી. કેટલાક સર્વેક્ષણો સૂચવે છે કે યુપી અને બિહારમાં માત્ર બિન-યાદવ ઓબીસી જ નહીં પરંતુ યાદવો પણ ભૂતકાળની જેમ એસપી અને આરજેડીને મોટા પાયે મત આપવાના નથી.

રામજન્મભૂમિના તાળા 1986માં કોર્ટના આદેશો પર ખોલવામાં આવ્યા હતા જ્યારે રાજીવ ગાંધીની બહુમતી સરકાર હતી અને બાદમાં તેણે 1989માં VHPને નિર્વિવાદ વિસ્તાર પર શિલાન્યાસ કરવાની મંજૂરી આપી હતી છતાં ચૂંટણી પરિણામો કોંગ્રેસ માટે નિરાશાજનક હતા. તેથી, કોંગ્રેસ એ સારી રીતે જાણે છે કે શિલાન્યાસે પાર્ટીને ચૂંટણીમાં ખૂબ જ મોંઘી કિંમત ચૂકવવી પડી હતી અને ત્યારથી લઈને અત્યાર સુધીની સ્થિતિ કોંગ્રેસ માટે વધુ પ્રતિકૂળ છે. તત્કાલીન કોંગ્રેસ પાસે સમર્પિત વોટ બેંક હતી પરંતુ હવે કોંગ્રેસ પાસે એવા લોકોની વોટ બેંક છે જેઓ કાં તો નરેન્દ્ર મોદી અથવા ભાજપને ધિક્કારે છે અને આ મતદારોમાંના મોટાભાગના જાતિ આધારિત પ્રાદેશિક પક્ષોના છે. કોંગ્રેસના આંકડા ક્યાંય નથી. તેના નેતાઓ દ્વારા કરાઇ રહેલા હિંદુ ભાવનાઓ વિરુદ્ધના નિવેદનોથી વધુને વધુ લોકો કોંગ્રેસથી દૂર જઈ રહ્યા છે. કોંગ્રેસની બીજી હરોળની નેતાગીરી આ વાત સમજે છે, પરંતુ સોનિયા અને રાહુલની આસપાસના જૂથો આ લાગણી તેમના સુધી પહોંચવા દેતા નથી. આ ઉપરાંત કોંગ્રેસમાં પણ ટોચના લોકો સાંભળવા તૈયાર નથી. પરંતુ જ્યારે ચૂંટણીના પરિણામોનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવે છે, ત્યારે તેમને ખ્યાલ આવે છે કે તેઓએ કોઈ વ્યૂહાત્મક ભૂલ કરી છે.

રાહુલ ગાંધી ભાજપને ઘેરવા માટે ઈન્દિરા ગાંધી અને જવાહર લાલ નેહરુનું અનુકરણ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે પરંતુ તેમની પાસે જેવી આભા હતી તેવી રાહુલ પાસે નથી કે તેની અસર લોકો પર પડી શકે. કોંગ્રેસના લાંબા શાસનને કારણે ઘણા વિરોધાભાસો ઉભા થયા છે અને તેમને તર્કથી હેન્ડલ કરવાને બદલે, તેઓ દેશ પર શાસન કરવાનો એકમાત્ર અધિકાર તેમનો હોવાની ભાવના માટે આક્રમક અને ક્યારેક પાપી બની જાય છે. આ માનસિકતાને લીધે, તેઓ હિંદુઓની લાગણીઓને નિર્દયતાથી ઠેસ પહોંચાડે છે જે કોંગ્રેસના સમર્થનને વધુ નષ્ટ કરી રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં કોંગ્રેસ સમક્ષ સ્પષ્ટ પસંદગી એ કે હજુ પણ ૧૦ કરોડથી વધુની સંખ્યા ધરાવતા અને કાયમ કોઇપણ પરિસ્થિતિમાં કોંગ્રેસને જ મત આપતા મુસ્લિમ મતદારો સાથે રહી બિનસાંપ્રદાયિક રાજકારણને વળગી રહે કે પછી હિંદુ મતો તરફ વળે. આ દુવિધા કોંગ્રેસ માટે ફક્ત આ જ નહીં પરંતુ આવા અન્ય ઘણા કેસોમાં ઉભી થાય છે.